dr hab. Wanda Świątkowska
Adiunkt w Katedrze Performatyki Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Absolwentka teatrologii i rosjoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Jest autorką monografii: Hamlet.pl. Myślenie „Hamletem” w powojennej kulturze polskiej (2019), Hamleci Jerzego Grotowskiego (2016) oraz Książę. Hamlet Juliusza Osterwy (2009), współredaktorką tomów zbiorowych: Reducie na stulecie. Studia i rozpoznania (2019), Rzemiosło teatru. Etos – profesje – materia (2015), Performans, performatywność, Performer. Próby definicji i analizy krytyczne (2013), Słowacki/Grotowski. Rekontekstualizacje (2010) oraz dwujęzycznego wydania Polska. Kultura. Ukraina: wykłady o teatrze (2010).
Od 2011 roku pracuje w zespole redakcyjnym „Performera”, internetowego pisma naukowego wydawanego przez Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. Publikowała artykuły krytyczne i naukowe w: „Pamiętniku Teatralnym”, „Kontekstach”, „Świecie Tekstów”, „Dialogu” i „Performerze”; recenzje teatralne w „Teatrze” i „Didaskaliach”.
Uczestniczyła w projektach badawczych: „Zmiana ustawienia. Polska scenografia teatralna i społeczna XX i XXI wieku” (2017-2020); „Poza kanonem, pomiędzy akademią a praktyką. Dramaty Stanisława Wyspiańskiego” (2016-2018); „Jerzy Grotowski – przedstawienia 1957-1964” (2011-2014); „Polska dramatyczna. Ustanawianie i negocjowanie wspólnoty w dramacie polskim po 1765 roku” (2011-2014).
Jej zainteresowania naukowe obejmują historię Reduty oraz filozofię teatralną i rękopiśmienny dorobek Juliusza Osterwy; recepcję dramatów Williama Szekspira, ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia Hamleta w kulturze polskiej; działalność Teatru Laboratorium i Jerzego Grotowskiego; wykorzystanie narzędzi performatyki w badaniach nad teatrem i dramatem.
Należy do Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych.
Publikacje
KSIĄŻKI:
- Hamlet.pl. Myślenie „Hamletem” w powojennej kulturze polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019.
- Hamleci Jerzego Grotowskiego, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2016.
- Książę. Hamlet Juliusza Osterwy, Księgarnia Akademicka, Kraków 2009.
KSIĄŻKI REDAGOWANE:
- Reducie na stulecie. Studia i rozpoznania, red. Dariusz Kosiński, Wanda Świątkowska, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2019.
- Rzemiosło teatru. Etos – profesje – materia, red. Agata Dąbek, Wanda Świątkowska, Księgarnia Akademicka-Łaźnia Nowa, Kraków 2015.
- Performans, performatywność, performer. Próby definicji i analizy krytyczne, red. Ewa Bal, Wanda Świątkowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
- Польська. Культура. Україна: лекції про театр [Polska. Kultura. Ukraina: wykłady o teatrze], red. Hanna Wesełowska, Wanda Świątkowska, tłum. M. Kacwin, L. Horbenko, Centrum im. Łesia Kurbasa i Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Kijów-Wrocław 2010.
- Słowacki/Grotowski. Rekontekstualizacje, red. Dariusz Kosiński, Wanda Świątkowska, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2010.
ARTYKUŁY W TOMACH ZBIOROWYCH:
- Efekt realności w scenografii Reduty, [w:] Reducie na stulecie. Studia i rozpoznania, red. Dariusz Kosiński, Wanda Świątkowska, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2019, s. 111-139.
- Performing Hamlet, performing Poland, katalog festiwalu “Shakespeare and Poland” Shakespeare’s Globe, London 2019, s. 12-13.
- Reduta w objeździe, [w:] Teatr Polska 2018, katalog 10. edycji programu Teatr Polska, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2018, s. 8-13.
- Polscy poeci czytają „Hamleta”, [w:] Homo ludens w kulturze europejskiej: Szekspir i współczesność, red. Olga Antsyferowa, Ludmiła Mnich, seria: „Colloquia Litteraria Sedlcensia” t. 27, Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, Siedlce 2018, s. 29-39.
- Dialektyka ośmieszenia i apoteozy Jerzego Grotowskiego, [w:] Mit narodowy w sferze sacrum i profanum, red. Aldona Borkowska, Robert Małecki, UW-UPH, Warszawa-Siedlce 2018, s. 81-94.
- Tradycja teatralna „studium o Hamlecie” Stanisława Wyspiańskiego – od Grotowskiego do Garbaczewskiego, [w:] Ślady Szekspira. Jego dzieło w literaturze i teatrze, red. Monika Stankiewicz-Kopeć, Krystyna Zabawa, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2018, s. 197-213.
- Recykling, [w:] Performatyka. Terytoria, red. E. Bal, D. Kosiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017, s. 227-236.
- Re-enactment [w:] Performatyka. Terytoria, red. E. Bal, D. Kosiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017, s. 237-249.
- Szekspir Pawlikowskiego, [w:] Tadeusz Pawlikowski. W stulecie śmierci, red. Dariusz Kosiński, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków 2016, s. 233-244.
- Najwyższe z rzemiosł apostoła i najniższa modlitwa anioła – Redutowy etos pracy, [w:] Rzemiosło teatru. Etos – profesje – materia, red. Agata Dąbek, Wanda Świątkowska, Księgarnia Akademicka-Łaźnia Nowa, Kraków 2015, s. 35-55.
- Zapiski aktorskie jako źródło i obiekt badań dla historyka teatru – na przykładzie rękopisów Juliusza Osterwy, [w:] Źródło historyczne jako tekst kultury, red. Bożena Płonka-Syroka, Mateusz Dąsal, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2014, s. 169-180.
- Arkadia pod wulkanem, [w:] Polska dramatyczna 2. Dramat i dramatyzacje w XVIII i XIX wieku, pod red. Małgorzaty Sugiery, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2014, s. 295-335.
- Negocjacje terminologiczne (z Ewą Bal), [w:] Performans, performatywność, performer. Próby definicji i analizy krytyczne, red. Ewa Bal, Wanda Świątkowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013, s. 7-15.
- Polski Elsynor, czyli Hamlet enwironmentalny [w:] Szekspir wśród znaków kultury polskiej, pod red. E. Łubieniewskiej, K. Latawiec, J. Waligóry, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2012, s. 458-480.
- Grzebanie po polsku [w:] Polska dramatyczna 1. Dramat i dramatyzacje w XX wieku, pod red. M. Sugiery, M. Borowskiego, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2012, s. 295-335.
- „Powieść o Witusiu" – niedokończona autobiografia Juliusza Osterwy, [w:] Nowe historie 03. Nowe biografie, pod red. A. Adamieckiej-Sitek, D. Buchwald, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2012, s. 91-109.
- Czy Hamlet umarł? Problematyczność faktów wokół „Studium o Hamlecie" Jerzego Grotowskiego, [w:] Nowe historie 02. Wymowa faktów, pod red. A. Adamieckiej-Sitek, D. Buchwald, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2011, s. 85-96.
- Театральні концепції і творчий шлях Юліуша Остерви [Koncepcje teatralne i droga artystyczna Juliusza Osterwy], [w:] Польська. Культура. Україна: лекції про театр [Polska. Kultura. Ukraina: wykłady o teatrze], red. H. Wesełowska, W. Świątkowska, tłum. M. Kacwin, L. Horbenko, Centrum im. Łesia Kurbasa i Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Kijów-Wrocław 2010 (w języku ukraińskim), s. 119-135.
- Królewicz i Książę Osterwy i Grotowskiego, [w:] Słowacki/Grotowski. Rekontekstualizacje, pod red. D. Kosińskiego, W. Świątkowskiej, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2010, s. 117-133.
- „Księżycowy Julek". O recepcji myśli i działalności Juliusza Osterwy, [w:] Nowe historie 1. Ustanawianie historii, pod red. A. Adamieckiej-Sitek, D. Buchwald, D. Kosińskiego, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2010, s. 247-256.
- „Mulista mogiła" – śmierć Ofelii według Stanisława Wyspiańskiego, Juliusza Osterwy i Jerzego Grotowskiego, [w:] Żywioły wyobraźni Stanisława Wyspiańskiego, pod red. A. Czabanowskiej-Wróbel, D. Jarząbek, D. Saul, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2008, s. 259-268.
- „Hamlet" Juliusza Osterwy a przekłady polskie. Komentarz translatorski, [w:] Juliusz Osterwa, „Antygona", „Hamlet", „Tobiasz" dla Teatru Społecznego, pod red. I. Guszpita i D. Kosińskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007, s. 221-235.
ARTYKUŁY W CZASOPISMACH:
- Reduta, el primer laboratorio de teatro polaco [Reduta, pierwsze polskie laboratorium teatralne], przeł. Kinga Kowalska, „ADE Teatro” 2019, nr 174, s. 50-55
- Koncepcje teatru społecznie zaangażowanego według Juliusza Osterwy, „Pamiętnik Teatralny” 2018, z. 3, s. 146-168.
- The political „Hamlet” according to Jan Kott and Jerzy Grotowski, „Multicultural Shakespeare: Translation, Appropriation and Performance” 2018, vol. 17, s. 61-68.
- „Samuel Zborowski” jako partytura. O performatywności dramatu na przykładzie dzieła Juliusza Słowackiego, „Świat Tekstów” 2017, nr 15, s. 55-73.
- Klasyka Żywa. Drugi sezon „Dialog” 2017, nr 5, s. 211-227.
- Odprawianie Dziadów. Recykling i re-enactment jako strategie remiksu, „Teatr” 2017, nr 1, s. 43-51.
- „Tragiczne dzieje doktora Fausta” Christophera Marlowe’a: wstępny scenariusz Jerzego Grotowskiego wobec tekstu dramatu w przekładzie Jana Kasprowicza, „Performer” 2016, nr 11-12.
- Klasyka? Żywa!, „Dialog” 2016, nr 3, s. 228-243.
- Jan Kott Our Contemporary (sprawozdanie), „Pamiętnik Teatralny” 2015 z. 3-4, s. 360-365.
- Polski Simba, czyli zabawy „Hamletem", „Pamiętnik Teatralny” 2014, z. 3, s. 175-204.
- Łeś Kurbas – europejski reformator teatru ukraińskiego, „Performer” 2013, nr 7.
- Dwie koncepcje „Hamleta" według pomysłu Stanisława Wyspiańskiego – z racji odnalezionego listu Tadeusza Kudlińskiego do Juliusza Osterwy, „Performer” 2013, nr 7.
- Najlepsze rzeczy tego rodzaju są tylko cieniami, „Teatr” 2013, nr 2, s. 68-71.
- Polaków pomnik własny, „Teatr” 2012, nr 3, s. 34-37.
- Wschodnie peregrynacje i praktyki Juliusza Osterwy, „Performer” 2011, nr 3.
- Zdobywanie Reduty, „Performer" 2011, nr 3.
- Cudze śmiecie, [wstęp do Zeszytu samarskiego Juliusza Osterwy], „Performer” 2011, nr 3.
- „Każdy szekspirowski twór – wywołuje spór”, czyli o Hamlecie Juliusza Osterwy, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2008, nr 1, s. 95-100.
RECENZJE:
- Filmowy Shakespeare – w echach i odbiciach, „Didaskalia” 2017, nr 142.
- Festiwalomania, festiwaloza czy święto teatru?, „Performer” 2017, nr 13.
- Ciało, przedmiot, lalka – materia prima sort, „Teatr” 2017, nr 5.
- Męskie gry, „Teatr" 2014, nr 9.
- Krakowianin statystyczny – krakowianin performujący, „Teatr" 2014, nr 1.
- Teatralny maraton w Starym, „Teatr" 2013, nr 9.
- Świat wyszedł z formy, „Teatr" 2012, nr 12.
- „Iluzje" bez kontaktu, „Teatr" 2012, nr 7-8.
- Lokalność, a nie prowincjonalność, „Teatr" 2012, nr 6.
- Ciotowski „Dekameron", „Teatr" 2012, nr 1.
- Kościół Boga czy czarta?, „Teatr" 2011, nr 12.
- Everyman w papierowych dekoracjach, „Teatr" 2011, nr 12.
- Sześć postaci w poszukiwaniu autora, „Teatr" 2011, nr 9.
- Syberyjski jarmark, „Teatr" 2011, nr 1.
- Z mapą przez rosyjski teatr, „Teatr" 2011, nr 1.
- Ciężar anioła, „Didaskalia" 2010, nr 97/ 98.
- Stwarzanie Shakespeare'a, „Teatr" 2008, nr 4.
- Rozpoznawanie nieoczywistości, „Teatr" 2008, nr 3.
OPRACOWANIE TEKSTÓW ŹRÓDŁOWYCH:
- Wspomnienia o Reducie i Juliuszu Osterwie spisane przez Redutowców w latach 1947-1949, oprac. Ewa Dulna-Rak i Wanda Świątkowska, „Pamiętnik Teatralny 2017, z. 1-2, s. 226-262.
- Łeś Kurbas, Młody Teatr (Geneza – zadania – drogi), „Performer" 2013, nr 7.
- Łeś Kurbas, Drogi Berezila i problemy faktury, „Performer" 2013, nr 7.
- List Tadeusza Kudlińskiego do Juliusza Osterwy, 8 VII 1940, „Performer" 2013, nr 7.
- Juliusz Osterwa, Zeszyt samarski, „Performer" 2011, nr 3, s. 1-59.
HASŁA ENCYKLOPEDYCZNE:
- Teatr Reduta (z Dariuszem Kosińskim) [w:] Encyklopedia Teatru Polskiego (2019)
- Hamlet w reżyserii Romana Zawistowskiego, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej, 30 IX 1956 [w:] Encyklopedia Teatru Polskiego (2017)
- Książę Niezłomny, Teatr Reduta, Wilno 22 V 1926 [w:] Encyklopedia Teatru Polskiego (2017)
- Re-enactment [w:] Encyklopedia Teatru Polskiego (2017)
- Recykling [w:] Encyklopedia Teatru Polskiego (2017)
- Remiks [w:] Encyklopedia Teatru Polskiego (2017)
- Partytura teatralna [w:] Encyklopedia Teatru Polskiego (2015)